Tüberküloz görülme sıklığı ve etkileri nedeniyle küresel mücadele gerektiren önemli halk sağlığı sorunları arasında bulunmaktadır. Dünyada etkeninin bilindiği ve tedavisi mümkün olan hastalıkların başında Tüberküloz (Verem) gelmektedir. Tüberküloz tedavi edildiğinde yüzde yüz şifa ile sonuçlanan, tedavi olunmadığı takdirde ise ölüme yol açabilen bir hastalıktır. Tüberküloz çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. Dünyada yaklaşık iki milyar insanın tüberküloz mikrobu ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre 2022 yılında 10,6 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmıştır. Bunlardan 5,8 milyonu erkek 3,5 milyonu kadın ve 1,3 milyonu çocuktur. Tek bir enfeksiyondan kaynaklanan ölümlerin ise COVID-19’dan sonra ikinci nedenidir. Tüberküloz hakkında toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa karşı bütün kesimlerin dikkatinin çekilmesi amacıyla her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden başlayan haftada “Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası” etkinlikleri düzenlenmektedir.
Tüberküloz, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif tüberkülozlu kişilerin, öksürme ve hapşırmasıyla ortama yayılan mikrobun solunum ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi görmemiş bir tüberküloz hastası yılda 10-15 kişiye bu hastalığı bulaştırır. Bulaştırıcılıkta; karşılaşma süresi, ortamın genişliği ve havalanması önemlidir. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşmaktadır. Tüberküloz mikrobu bulaştığı kişilerde vücutta sessiz durmaktadır. Bu dönem tüberküloz enfeksiyonu olarak adlandırılır. Tüberküloz enfeksiyonu olan insanların yaklaşık %10’unda yaşamlarının herhangi bir döneminde vücut direncinin düştüğü zamanlarda tüberküloz hastalığı ve klinik belirtiler ortaya çıkar. Tüberküloz Hastalığı en çok Akciğeri tutar, ancak vücudumuzdaki bütün organları tutabilmektedir.
Tüberküloz hastalığının genel belirtileri;
Genel yakınmalar; halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, ateş ve gece terlemesidir.
Solunum sistemi yakınmaları; öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, kanlı balgam, göğüs-sırt yan ağrısı ve nefes darlığıdır.
Özellikle bağışıklığı baskılanmış ve yaşlı hastalarda yakınma olmayabilir.
Diğer organları tutan tüberküloz hastalığında ilgili organa ait bulgular görülebilir. Örneğin; Larinks tüberkülozu ses kısıklığı yapabilir.
İki-üç haftadan uzun süren öksürükte tüberküloz hastalığından şüphelenmek gerekir. Üç haftadan uzun süren öksürüğü olan vatandaşlarımız erken tanı için en yakın sağlık kurumuna başvurmalıdır. İlimizde, tüm sağlık kurumlarında tüberküloz hastalığı belirtileri olan şüpheli vatandaşlarımız muayene edilmekte ve balgam örnekleri alınarak gerekli tetkikler yapılmaktadır. Ortahisar İlçe Sağlığı Müdürlüğümüze bağlı Verem Savaş Birimimizde ücretsiz olarak şüpheli bireylerin Akciğer grafileri çekilmekte ve balgam tetkikleri yapılmaktadır.
Tüberküloz teşhisi konulan hastalarımızın tedavileri ücretsiz olarak sağlık personellerimiz kontrolünde DGT (Doğrudan Gözetimli Tedavi ) ile gerçekleşmektedir. Tedavi ile tüberküloz mikrobu sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur ve şikayetleri azalır. Bu dönemde hastalığının iyileştiğini düşünerek ilaçlar kesilmemelidir. Tüberküloz tedavisi doktor gözetiminde aksatılmadan planlı bir şekilde yapılmalıdır.
Bulaştırıcı tüberküloz hastası ile aynı havayı paylaşan ve tüberküloz mikrobuna maruz kalan kişilere temaslı denilmektedir. Hastanın aile bireyleri ile diğer temaslıları Tüberküloz İzleme Birimi tarafından ücretsiz olarak muayene edilmekte ve tüberküloz riski taşıyan kişilere koruyucu tedavi verilmektedir.
Tüberküloz birey ve toplumda sağlığın yanı sıra, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara da neden olmaktadır. Tedavi uyumu ve uzun süreli tedavinin sürdürülebilmesi için ilaçlarını DGT ile düzenli bir şekilde alması koşulu ile Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında yapılan protokolle ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.
Tüberküloz hastalığına karşı uygulanan BCG ( verem ) aşısı özellikle çocuklarda yaygın ve öldürücü tüberküloz hastalığını önlemede çok etkilidir. Tüberkülozla mücadelenin temelini oluşturan BCG aşısı Aile Sağlığı Merkezlerinde 2. ayın sonunda ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Tüberkülozdan Korkma, Saklama, Tedavi Ol!